Σάββατο 25 Οκτωβρίου 2014

Ζωντάνεψε τα αγάλματά σου.


Pygmalion effect ή Φαινόμενο του Πυγμαλίωνα ή αλλίως αυτοεκπληρούμενη προφητεία.
Ο Πυγμαλίωνας ένας μυθικός βασιλιάς της Κύπρου, κάποτε ερωτεύθηκε ένα γυναικείο άγαλμα της Αφροδίτης. Τόσο πολύ το ερωτεύτηκε που ζήτησε από τη θεά Αφροδίτη να του χαρίσει μια αληθινή γυναίκα όμοια με το άγαλμα. Μετά από λίγο, ο Πυγμαλίων είδε με έκπληξή του ότι το άγαλμα ήταν πια μια ζωντανή γυναίκα, η Γαλάτεια.

Δεν μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα ο μύθος, αλλά το φαινόμενο που σήμερα βρίσκει εφαρμογή στην εκπαίδευση, στην κοινωνία και στη ζωή μας γενικότερα. Το φαινόμενο του Πυγμαλίωνα ή όπως αλλίως συναντιέται συχνά στη βιβλιογραφία, η αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Το φαινόμενο βρίσκει συχνά εφαρμογή στην εκπαίδευση, όπου  ο εκπαιδευτικός έχει τη «δυνατότητα» να προβλέψει συνειδητά την εξέλιξη ή την επίδοση ενός παιδιού και ασυνείδητα να κάνει τις προβλέψεις του αυτές πραγματικότητα.  

Πίσω από το φαινόμενο κρύβονται χρόνια μελετών και πειραμάτων.
 Ένα ενδεικτικό και πολύ γνωστό πείραμα είναι ένα που έγινε τη δεκαετία του 60 στην Αμερική. Ο καθηγητής R. Rosenthal, εφάρμοσε σε 18 τάξεις ένα τεστ νοημοσύνης, το “The Harvard Test of Inflected Acquisition”.

Ειπώθηκε σε δασκάλους και παιδιά, χωρίς βέβαια να ισχύει, οτι αυτό το τέστ θα έδειχνε ποια παιδιά μελλοντικά θα γινόταν ιδιοφυείες, ποια είχαν δηλαδή πολύ υψηλό δείκτη νοημοσύνης.
Με εντελώς τυχαίο τρόπο επέλεξαν το 20% των παιδιών των 18 τάξεων, και τα έχρισαν ως εξαιρετικά ευφυή. 

Στη συνέχεια είπαν στους δασκάλους τους πως αυτά τα παιδιά θα είχαν εξαίσιες επιδόσεις μέσα στους επόμενους 8 μήνες που θα ολοκληρωνόταν η σχολική χρονιά. Τάχα μου το προέβλεψε το τεστ. Σας υπενθυμίζω βέβαια πως η αλήθεια είναι πως αυτά τα παιδιά ήταν μια τυχαία επιλογή. Η υψηλή νοημοσύνη αυτών των παιδιών, υπήρχε μόνο στο μυαλό των δασκάλων τους.
Όταν οι οχτώ μήνες πέρασαν, τα τυχαία επιλεγμένα παιδιά εξετάστηκαν με το ίδιο τεστ που είχε χρησιμοποιηθεί και στην αρχή και βρέθηκε να έχουν κάνει σημαντικότατη πρόοδο.  Οι ερευνητές ονόμασαν αυτό το φαινόμενο "Pygmalion effect". 

Το πείραμα έδειξε πόσο σημαντικό ρόλο παίζουν οι προσδοκίες του περιβάλλοντος, στην προκειμένη των δασκάλων, στην ακαδημαική επίδοση των παιδιών.
Το τεστ έγινε ξανά μετά από δύο χρόνια και τα παιδιά αυτά εξακολουθούσαν να έχουν το προβάδισμα, σε σχέση με τα υπόλοιπα παιδιά για τα οποία δεν έγινε καμία πρόβλεψη σχετικά με την νοητική τους εξέλιξη.
Σκοπός του πειράματος, ήταν να αποδείξει πως η πραγματικότητα, μπορεί να επηρεαστεί απ’ τις προσδοκίες των άλλων.

Κατά τον ο W.I.Thomas: «Όταν οι άνθρωποι θεωρούν ορισμένες καταστάσεις πραγματικές, αυτές γίνονται πραγματικές στις επιπτώσεις τους». Με απλά λόγια όταν πιστεύεις κάτι, εντέλει αυτό θα υλοποιηθεί. Όχι μαγικά και ανεξήγητα, αλλά με συγκεκριμένο, μετρήσιμο και ουσιαστικό τρόπο. Οι προσδοκίες σου και τα πιστεύω σου, θα αλλάξουν τις προσπάθειές σου, τον τρόπο ζωής σου, τις ενέργειές σου σε τέτοιο βαθμό, που η αρχική πρόβλεψη θα βγει αληθινή.
Είναι αποδεδειγμένο δηλαδή, πως όλοι οι άνθρωποι έχουμε την τάση να συμπεριφερόμαστε με τον τρόπο που οι γύρω μας περιμένουν, σαν να εκπληρώνουμε την προφητεία τους με έναν υποσυνείδητο τρόπο.
Πού θέλω να καταλήξω; 

Πώς το φαινόμενο αυτό, είναι δυνατό εργαλείο στα χέρια όλων των γονιών. Όσο παράξενο και αν ακούγεται, μην λες στο παιδί σου ή στους γύρω σας οτι δεν τρώει τα φασόλια γιατί τότε αλήθεια δεν θα τα τρώεΙ. Μην λες ποτέ στη μαμά σου στο τηλέφωνο πως η κόρη σου δεν ακούει τίποτα, γιατί η ανυπακοή θα γίνει η απόλυτη αλήθεια σου και μην λες πως δυσκολεύεται στα μαθηματικά γιατί θα παλεύετε με αυτά μέχρι τα 18 της χρόνια.Δεν είναι τα βιολογικά δεδομένα, αλλά τα αρνητικά συναισθήματα.
Μην λες πως το παιδί σου διαβάζει αργά, μην λες οτι είναι ανορθόγραφο, βίαιο, πως βρίζει, πως κοιμάται αργά, ζηλεύει, πως δεν είναι καλός μαθητής. Μην τα λές, γιατι τότε είναι που θα γίνουν πέρα για πέρα αλήθεια.
 Απόκτησε μέσα σου προσδοκίες για το παιδί σου. Θετικές προσδοκίες. Δεν μιλάω βέβαια μόνο για μαθησιακές επιδόσεις, γιατί δεν είναι και το σημαντικότερο στη ζωή μας. Πίστεψε πως το παιδί σου ξέρει να αγαπάει, πως ξέρει να μοιράζεται, πως στεναχωριέται με την αδικία, πως νοιάζεται, πως είναι ευγενικό, πως έχει τρόπους, πως ξέρει να δίνει και να προσφέρει. 

Είναι μια εκπαιδευτική πολιτική που εφαρμόζεται από τους νέους δασκάλους και έχει θετικότατα αποτελέσματα.
Πίστεψε ωραία πράγματα και ωραία πράγματα θα γίνουν.
Πίστεψε και εσύ τόσο πολύ και θα ζωντανέψεις και εσύ τα αγάλματά σου σαν σύγχρονος Πυγμαλίωνας.